Ocieplanie domu – jakich błędów unikać?

Odpowiednio wykonana izolacja budynku, zarówno nowo-wznoszonego jak i docieplanego – daje użytkownikom gwarancję komfortu cieplnego oraz trwałą i estetyczną fasadę. Wszelkie niedociągnięcia i fuszerki popełnione na tym etapie możemy odczuwać przez długie lata, głównie w postaci wyższych rachunków za ogrzewanie. Jeżeli chcemy, aby ocieplenie zostało wykonane poprawnie, warto się dobrze do takiej inwestycji przygotować. Co powinniśmy wiedzieć na tym etapie – garść porad znajdziesz w poniższym wpisie.

Przed ocieplaniem – co musisz wiedzieć?

Do prac ociepleniowych przystępujemy zazwyczaj po zakończeniu robót dachowych, wstawieniu drzwi i okien, oraz po wykonaniu izolacji podłoży pod posadzki balkonów lub tarasów. Ocieplenie domu należy wykonać zgodnie z dokumentacją projektową, ta z kolei powinna zawierać pełne nazwy materiałów w przegrodach np. cegła ceramiczna pełna, cegła wapienno-piaskowa, folia paroizolacyjna itp. Podane materiały powinny mieć narzuconą grubość, graniczne wartości współczynnika przewodzenia ciepła lambda λ, a miejsca szczególnie narażone na zwiększone przepływy ciepła i pary wodnej (parapety, nadproża, wieńce etc.) powinny być wzbogacone dodatkowym rysunkami technologicznymi. Podane wartości współczynników przenikania ciepła U dla ścian powinny spełniać obowiązuje warunki techniczne – 0,25 W/(m²·K ). Jeżeli dokumentacja projektowa jest kompletna, możemy przystąpić do prac wykonawczych.

Ciepły i szczelny dom – czy to możliwe

• Przeczytaj wpis: Mostki cieplne. Czym są, jak się ich ustrzec?

1. Nieprzygotowane podłoże pod izolację

Zanim zaczniemy ocieplać – wszystkie powierzchnie nieprzeznaczone do izolowania powinny zostać zabezpieczone (okna, elementy drewniane etc.). Rusztowanie należy osłonić siatką, ta zabezpieczy izolację przed nadmiernym nasłonecznieniem, deszczem i wiatrem. Pozwolimy w ten sposób nakładanym materiałom równomiernie wysychać – ma to istotny wpływ na trwałość i estetykę wykonanej elewacji. Zanim rozpoczniemy właściwe prace – odpowiednio przygotujmy ściany do ocieplenia. Powierzchnia ścian musi być wyrównana, oczyszczona i pomalowana gruntem uniwersalnym.

Kłopot pojawia się w przypadku budynków docieplanych/modernizowanych – elewację należy oczyścić z luźnych kawałów tynku, kurzu, resztek pleśni itp. Powstałe ubytki należy wyrównać zaprawą cementowo-wapienną. Pobieżne sprawdzenie podłoża będzie miało negatywny wpływ na trwałość i właściwości systemu ocieplenia – klej nie zwiąże się ze ścianą, doprowadzając do odspojenia się całego układu ocieplenia. Pamiętajmy, że wykonawcy niechętnie (zwłaszcza Ci z drugiej ręki) biorą na siebie odpowiedzialność za popełnione błędy. Jeżeli budynek nie ma zaizolowanych ścian fundamentowych (brak jest ciągłości izolacji) – przedtem mocujemy listwę startową, na której opiera się materiał izolacyjny.

Zdj. 1. Listwa startowa zapewnia kilkucentymetrową szczelinę między gruntem a izolacją

2. Nieodpowiednie mocowanie izolacji do warstwy nośnej

Materiał izolacyjny nie spełni swojej roli, jeżeli nie zostanie zamocowany zgodnie ze sztuką budowlaną. Popełnione błędy na tym etapie są praktycznie nie do naprawienia i będą miały negatywny wpływ na kolejne warstwy systemu ociepleniowego. Najczęstsze błędy dotyczą: niestarannego nałożenia kleju, układanie materiałów tańszych, o gorszych pamiętanych od tych – przewidzianych w projekcie, słabego mocowania mechanicznego, nierównego bądź niedokładnego rozmieszczenia materiałów izolacyjnych na ścianie. Jednak te kwestie wymagają szerszego rozwinięcia.

• Zaprawę klejącą nanosimy ciągłym paskiem na brzegi płyty styropianowej – 5 cm od krawędzi, a w części środkowej – w postaci niewielkich placków. Klejenie wyłącznie na placki nie zapewni odpowiedniej przyczepności i może doprowadzić do odspojenia. Klej poliuretanowy nakłada się obwodowo i zygzakowo.
• Podczas przyklejania styropianu należy starannie dociskać do siebie płyty, aby uniknąć szczelin w miejscu ich stykania się. Jeżeli wystąpią szczeliny – nie wolno ich wypełniać zaprawą klejącą. Dorowadzimy w ten sposób do powstawania mostków ciepłych – czyli miejsc szczególnie narażonych na ucieczkę ciepła. Szpary te muszą być uzupełnione klinami z tego samego materiału, co płyta termoizolacyjna lub niskorozprężną pianką poliuretanową.
• Mechaniczne mocowanie płyt styropianowych kołkami kotwiącymi jest konieczne wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia ze słabym podłożem (warstwy starego tynku lub farby elewacyjnej) – a także miejscach, gdzie będzie zastosowana elewacja z płytek klinkierowych bądź okładzin kamiennych. W przypadku nowo-budowanych domów jednorodzinnych stosowanie łączników mechanicznych może nie być konieczne, jeżeli zastosujemy odpowiednio dobry klej. Wówczas łączniki możemy zastosować tylko w narożach oraz wokół otworów okiennych i drzwiowych.
• System mijankowy – żeby zapobiec powstawaniu mostków termicznych na łączeniu płyt, płyty styropianowe należy układać mijankowo, z przesunięciem co najmniej 15 cm.

3. Niewłaściwe mocowana siatka zbrojąca

Gdy zakończymy etap ocieplania ścian, po co najmniej dwóch dniach od przyklejenia płyt styropianowych należy przystąpić do wykonania warstwy zbrojonej, która zabezpiecza izolację i wzmacnia cały system izolacyjny. Stanowi ona również podłoże pod tynki zewnętrzne. Płyty, na które nakłada się zaprawę do wykonania warstwy zbrojnej, muszą być zeszlifowane papierem ściernym. Następnie powinniśmy zabezpieczyć wszystkie naroża, otwory okienne i drzwiowe metalowymi profilami ochronnymi (kątownikami) zintegrowanymi z pasami siatki – zapobiegniemy powstawaniu pęcherzy i odspojeniu warstw układu ociepleń.

Po utwardzeniu kleju mocującego kątowniki przystępujemy do kolejnego etapu, w którym na płyty nanosi się warstwę podkładową, rozprowadzamy ją stalową pacą zębatą, na grubość 2 – 3 mm i zatapiamy w niej siatkę zbrojoną z włókna szklanego – nigdy odwrotnie! Zdarza się, że wykonawcy nakładają klej na siatkę, efekt jest taki, jakby tej siatki w ogóle nie było. Poza tym część z nich nakłada tynk cienkowarstwowy bezpośrednio na siatkę bez jej zagruntowania. Czym to skutkuje? Nieprawidłowym wiązaniem tynku, prześwitami szarego koloru kleju i nierówną powierzchnią elewacji, a po kilku latach – pękaniem i odpadaniem tynku.

Siatka z włókna szklanego powinna być całkowicie i bez fałd zatopiona w masie klejącej, ta z kolei powinna nachodzić na wszystkie narożniki, profile ochronne itp. Zakłady siatek powinny być nie mniejsze niż 10 cm. Zakłady siatek nie mogą się pokrywać ze stykami płyt termoizolacyjnych. Niestaranność na tym etapie zmusi wykonawcę do  wyrównywania powierzchni przy pomocy tynku, co powoduje większe zużycie tynku i wyższe koszty.

Zdj. 2. Niestaranne wykonanie warstwy zbrojącej uniemożliwi równe nałożenie tynku

4. Niewłaściwe tynkowanie

Błędy w wykonaniu tynków cienkowarstwowych w większości są widoczne gołym okiem. Etap ten rozpoczyna się z chwilą pokrycia warstwy zbrojonej gruntem szczepnym (podtynkowym) przeznaczonym pod tynk zewnętrzny. Nanoszony tynk powinien być estetyczny, trwały i odporny na oddziaływanie środowiska zewnętrznego. W ofercie producentów znajdziemy wiele rodzajów tynków elewacyjnych, począwszy od mieszanek suchych (tynki mineralne), które rozrabia się wodą i przygotowuje bezpośrednio przed nakładaniem tynku, do gotowych do użycia mas tynkarskich zabarwionych na dowolnie wybrany kolor (tynki akrylowe, silikonowe, polikrzemianowe).

Nieodpowiedni tynk może być przyczyną nadmiernego brudzenia, szybszego porastania glonami. Może także ograniczyć dyfuzję pary wodnej przez układ i doprowadzić do odspojenia się tynku. Z kolei nadmierne rozcieńczanie podkładu obniża przyczepność tynku. Tynk nanosi się w sposób ciągły na przygotowane wcześniej podłoże, bez przerywania pracy – przerwy technologiczne należy z góry zaplanować np. w narożnikach i załamaniach budynku. Nakładanie tynku nie może być prowadzone w czasie deszczu lub przy intensywnym promieniowaniu słonecznym – w przeciwnym przypadku należy stosować elewacyjne siatki osłonowe. Tynk powinien pokrywać całkowicie uprzednio zagruntowaną ścianę i mieć odpowiednią grubość. Jest to ważne, bowiem zadaniem tynku jest również zatrzymywanie wody na jego powierzchni. Nakładamy go metodą „mokre na mokre”, tzn. nie dopuszczamy do zaschnięcia zatartej partii przed naciągnięciem kolejnej (w przeciwnym razie miejsce tego połączenia będzie widoczne).

Naniesiony tynk powinien schnąć co najmniej 48 godzin od momentu jej wykonania, w tym czasie należy go zabezpieczyć zarówno przed deszczem, wiatrem, jak i promieniami słonecznymi. Jeśli prace wykonujemy późną jesienią, to czas wysychania może być dłuższy.

Jaki materiał do izolacji ścian?

• Przeczytaj wpis: Styropian czy wełna mineralna. Ocieplamy ściany zewnętrzne

Podsumowanie

• Choć technologia przyklejania do ściany wełny mineralnej lub styropianu stosowana jest od lat, to nadal zdarzają się błędy, które niweczą trud włożony w ta prace i pieniądze wydane na tym etapie.
• Gwarantem działania izolacji budynku jest jednak wykonanie poszczególnych etapów ocieplania budynku zgodnie z wytycznymi producenta danego systemu przy wykorzystaniu rekomendowancyh materiałów.
• Kontrola jakość wykonania elewacji – czyli tynku, to za mało. Inwestor nie powinien kontrolować wyłącznie efektu końcowego, ale poszczególne etapy prac.
• Konsekwencje błędów popełnionych przy ocieplaniu budynków nie zawsze są widoczne od razu. Ze względu na specyfikę ocieplenia budynku mogą pojawić się nawet po kilku latach – wtedy wyegzekwować naprawy ewentualnych usterek ocieplenia, zwłaszcza jeżeli nie mamy podpisanej jakiejkolwiek umowy z wykonawcą!
• Jeśli nie znamy się na ocieplaniu domu lub nasza wiedza w tym temacie jest pobieżna, to dobrze jest mieć pod ręką swojego eksperta. Nie bójmy się także zadawać szczegółowych pytań wykonawcom – nawet jeżeli nasza wiedza nie jest zbyt duża, zobaczymy czy przed nami stoi specjalista – a po drugie, będzie on wiedział, że nie damy sobie wcisnąć byle czego.

Zdjęcia: fotolia.pl