Jeszcze nie tak dawno systemy klimatyzacji mogliśmy spotkać wyłącznie w budynkach biurowych, handlowych i użyteczności publicznej. Jednak ostatnia dekada wprowadziła spore zmiany na rynku klimatyzacji. W budownictwie mieszkalnym coraz częściej gościmy zarówno kompaktowe jak i rozbudowane systemy klimatyzacji które pozwalają otrzymać komfortową temperaturę, wilgotność i czystość powietrz wewnętrznego. Branża chłodnicza z każdym rokiem wnosi coś nowego, dlatego w poniższym wpisie skupię się na trendach i rozwiązaniach, które cieszą się obecnie największą popularnością.
Klimatyzatory split i multi-split
Wzrost popularności wykorzystywania klimatyzacji to zasługa malejących kosztów instalacji oraz eksploatacji urządzenia. Między sobą w rozwiązaniach, zwiększających komfort i obniżających zużycie energii. Cena markowego zestawu o mocy ok. 3–4 kW oscyluje w kwocie 3,5–5 tys. zł z montażem. Kilka lat temu tego typu inwestycja wiązałaby się z wydatkiem rzędu 7-8 tys. zł. Na rosnącą popularność klimatyzatorów wpływają też długotrwałe upały oraz słoneczne dni wiosną i wczesną jesienią.
Obecnie na rynku dominują klimatyzatory typu split (wyposażone w jednostkę wewnętrzną i zewnętrzną) i multi-split (systemy składające się z jednej jednostki zewnętrznej i przynajmniej dwóch wewnętrznych). Całość połączona jest izolowanymi przewodami, w których płynie czynnik roboczy. Klimatyzatory działają na podobnej zasadzie, co lodówka – są to urządzenia przepompowujące ciepło z jednej strony na drugą, czego efektem jest wiejące z jednej strony zimne, a z drugiej ciepłe powietrze. W trybie grzania klimatyzator pracuje w odwróconym obiegu – jednostka zewnętrzna odbiera ciepło od powietrza zewnętrznego, przekazując je do pomieszczenia.
W uwagi na fakt, że klimatyzatory mogą zarówno chłodzić jak i grzać, spotykane są rozwiązanie w których klimatyzatory są wykorzystane jako szczytowe źródło ciepła – kiedy wymagane jest szybkie dogrzewanie powietrza w pomieszczeniu. Klimatyzator to nic innego jak pompa ciepła powietrze/powietrze, energia cieplna z takiego urządzenia jest trzykrotnie „tańsza” od ciepła z grzałki elektrycznej. To rozwiązanie zyskuje popularność np. w budynkach o standardzie energooszczędnym i niższym – w których wykonywanie instalacji hydraulicznej nie zawsze jest opłacalne.
> Sposób działania ogrzewania powietrznego przy wykorzystaniu klimatyzatora kanałowego opisałem we wpisie: Dom w standardzie energooszczędnym – studium przypadku <
Filtracja i jonizacja powietrza
Obecnie producenci oferują szereg rozwiązań rozmaitych filtrów, które w bardzo znaczący sposób pozwalają poprawić mikroklimat pomieszczeń. Wkłady filtracyjne mogą być pojedyncze, bądź wielostopniowe – wyposażone w kilka rodzajów filtrów. Standardem w klimatyzatorach są filtry mechaniczne, te wychwytują kurz, pył, bakterie, roztocza czy dym papierosowy. Powszechnie stosuje się również filtry siatkowe usuwające kurz, pył, przykre zapach oraz roztocza. Do zatrzymywania większych cząsteczek stosuje się filtry tkaninowe, a do mniejszych filtry elektrostatyczne, które za pomocą wysokiego napięcia jonizują powietrze i „łapią” małe cząstki kurzu. Aby uchronić się przed przenikającymi do klimatyzowanych pomieszczeń mikroorganizmami stosuje się filtry antybakteryjne, nasycane antywirusowymi i antybakteryjnymi wyciągami roślinnymi (tzw. biofiltry). Filtry węglowe zdolne są do pochłaniania zapachów w bardzo krótkim czasie szkodliwych dla zdrowia gazów takich jak benzen, formaldehyd czy amoniak.
Na uwagę zasługują różne rozwiązania filtrów plazmowych – to technologia nowa, ale szybko rozwijana przez wiele firm. Filtry plazmowe oczyszczają powietrze z kurzu, roztoczy, pyłków roślin, sierści zwierząt domowych, zarodników pleśni, grzybów oraz nieprzyjemnych zapachów, jak np. dym tytoniowy. Przed zakupem klimatyzatora wyposażonego w wielostopniową filtrację powietrza – warto zwrócić uwagę na czynności związane z sezonową konserwacją takiego urządzenia tzn. na konieczność okresowego czyszczenia filtrów lub zalecana częstotliwość ich wymiany na nowe.
Integracja z BMS
Nowoczesne klimatyzatory to w większości urządzenia które posiadają m. in. automatyczną regulację intensywności grzania, chłodzenia i nawilżania, regulację prędkości obrotowej wentylatora, czasowe tryby pracy (np. dobowy, tygodniowy) czy funkcje informujące o konieczności podjęcia czynności eksploatacyjnych (np. wymianie filtrów, opróżnieniu zbiornika skroplin itp.). Nad ekonomiczną eksploatacją urządzenia czuwa też automatyka i możliwość komunikacji z zewnętrznymi systemami sterowania BMS (np. Modbus, KNX). Takie rozszerzenie daje nam możliwość sterowania pracą wielu klimatyzatorów, instalacją alarmową, oświetleniem lub roletami okiennymi – zdalnie i bezpośrednio z poziomu ściennego panelu kontrolnego.
Niektórzy producenci dają możliwość sterowania klimatyzatorem z poziomu aplikacji w telefonie (iOS, Android) lub przeglądarki internetowej. Z pomocą takiej aplikacji możemy np. programować pracę klimatyzatora w ciągu doby. W czasie naszej nieobecności klimatyzator może być wyłączony, gdy zbliżamy się do domu – zdalnie włączymy klimatyzator w tryb szybkiego chłodzenia. W okresie wieczornym zaprogramujemy go tak, by przełączał się w tryb nocny.
Zdj. 1. Zdalne sterowanie klimatyzacją generuje oszczędności i zwiększa komfort obsługi.Klimatyzacja solarna
W okresie letnim istnieje największe zapotrzebowanie na moc chłodniczą, kiedy intensywność promieniowania słonecznego jest największa. Klimatyzatory pracują wtedy na najwyższym obciążeniu, pochłaniając najwięcej energii elektrycznej. W nowoczesnych klimatyzatorach standardem są sprężarki typu inverter, w których proces rozruchu sprężarki odbywa się poprzez stopniowe zwiększanie prędkości obrotowej. Ten miękki start pozwala zredukować zużycie energii elektrycznej i zmniejsza obciążenie elementów mechanicznych. Modele poprzedniej generacji to urządzenia o stałym wydatku tzw. on/off, których praca polegała na ciągłym załączaniu i wyłączaniu się sprężarki – co generowało wyższe koszty eksploatacyjne.
W najbliższych latach rosnącą popularnością będzie się cieszyć klimatyzacja solarna – to urządzenia klimatyzacyjne zintegrowane z dachowymi panelami fotowoltaicznymi. W skąd takiego kompletu mogą wchodzić np. trzy, cztery panele fotowoltaiczne zapewniające zapotrzebowanie na energie elektryczną w okresie letnim, inwerter oraz akumulator energii. Klimatyzatory zasilane panelami są stosowane na szeroką skalę w krajach arabskich bądź azjatyckich – na rynku europejskim takie rozwiązania nadal są nowością.
Montaż klimatyzacji a ustawa gazowa
Decydując się na zakup klimatyzacji, pamiętajmy że o skuteczności działania systemu w dużej mierze decyduje prawidłowo przeprowadzony montaż. W ramach fachowego montażu powinniśmy liczyć na podłączenie instalacji elektrycznej, zamontowanie pomiędzy jednostkami instalacji chłodniczej, zalutowanie przewodów i wytworzenie próżni, montaż grawitacyjnego odprowadzania skroplin, sprawdzenie poprawności działania i szczelności całej instalacji. Z uwagi na fakt, że w urządzeniach klimatyzacyjnych wykorzystuje się czynniki chłodnicze w postaci fluorowanych gazów cieplarnianych – firma wykonują montaż powinna legitymować się certyfikatem f-gazowym, zezwalającym na montaż i konserwację urządzeń klimatyzacyjnych.
Warto wspomnieć, że po wprowadzeniu ustawy f-gazowej [1] nie można instalować nowego klimatyzatora na własną rękę ani demontować starego. Koniecznie musimy zlecić to firmie, legitymującej się wszystkimi niezbędnymi certyfikatami. Dlatego w większości przypadków punkty handlowe proponują nam możliwość wykonania odpłatnej usługi montażu klimatyzatora. Jeśli chcemy znaleźć instalatora na własną rękę – rejestr firm i osób posiadających ważny certyfikat f-gazowy prowadzi Urząd Dozoru Technicznego na stronie rejestru UDT.
Odwołania:
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 842/2006 Tekst mający znaczenie dla EOG
zdjęcia: shutterstock.com