Test szczelności budynku – metoda „Blower Door”

Badanie szczelności budynków jest powszechnie stosowane w odbiorach budynków w standardzie energooszczędnym i wyższym. Wykrycie i usunięcie niepożądanych nieszczelności pozwala zredukować wentylacyjne straty ciepła, a to przekłada się na niższe koszty ogrzewania budynku. Przeprowadzenie takich badań przynosi więc wiele korzyści. Niestety, jest również skomplikowane, ponieważ wymaga odpowiedniego przygotowania budynku oraz sprzyjających warunków atmosferycznych. Poniższy wpis poświęciłem badaniu „Blower Door”, omawiam czym jest i jak wygląda ono w praktyce – zapraszam!

Dlaczego warto budować szczelnie?

Projektując budynek w standardzie energooszczędnym musimy dążyć nie tylko do ograniczenia strat ciepła na drodze przenikania i niekontrolowanej wentylacji. To drugie jest możliwe przy wykorzystaniu systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła oraz przy podwyższeniu szczelności budynku. Pominięcie drugiej kwestii, może skutkować zwiększonym zapotrzebowania na ciepło – będących wynikiem przepływu do wnętrz chłodnego powietrza zewnętrznego i ucieczki powietrza ogrzanego przez miejsca (te z kolei mogą być wynikiem błędów projektowych oraz wykonawczych).

Test szczelności „Blower Door”

Jedną z najbardziej znanych i wykorzystywanych metod badania szczelności powietrznej budynków jest „Blower door”. To bezinwazyjny pomiar przepuszczalności powietrznej budynków, wykonywany za pomocą wentylatora, umieszczonego w drzwiach zewnętrznych (rzadziej w oknie).

Badanie polega na pomiarze wielkości strumienia powietrza przepływającego przez urządzenie pomiarowe przy ustalonej różnicy ciśnienia zewnętrznego i wewnętrznego. Rożnica ta wynosi 50 Pa, stąd też nazwa parametru która występuje przy współczynniku infiltracji n₅₀.

Test szczelności budynku przeprowadza się zgodnie z normą PN-EN 13829 „Właściwości cieplne budynków. Określenie przepuszczalności powietrznej budynków. Metoda pomiaru ciśnieniowego z użyciem wentylatora”. Norma ta przewiduje dwie metody badania szczelności budynku, w zależności czy mamy do czynienia z budynkiem użytkowanym lub w stanie surowym zamkniętym.

Strumień powietrza przepływający przez urządzenie pomiarowe przy różnicy ciśnień 50 Pa odpowiada sumie strumieni powietrza infiltrującego do wnętrza budynku przez wszystkie nieszczelności i jest podstawą do wyznaczenia wartości współczynnika infiltracji n50 określającego ilość wymian powietrza w ciągu godziny w budynku o określonej kubaturze wentylacyjnej.

W trakcie badania, pomiędzy wnętrzem budynku a środowiskiem zewnętrznym, przy użyciu wentylatora wyposażonego w zestaw czujników, wytwarzana jest różnica ciśnień. Przy wykorzystaniu tego zjawiska możemy sprawdzić, jaka ilość powietrza przepływa przez budynek w warunkach nadciśnienia lub podciśnienia.

Zasady pomiaru

Badanie rozpoczyna się od złożenia i dopasowania aluminiowej ramy wraz z brezentem z tworzywa sztucznego do drzwi zewnętrznych (rzadziej do ramy okiennej). W skład zestawu pomiarowego wchodzą ponadto: urządzenie wielofunkcyjne do pomiaru różnicy ciśnień, zestaw rurek oraz komputer

Rama ma specjalny mechanizm dopasowania, co pozwala wyeliminować ewentualne nieszczelności wokół otworu. Specjalne dźwignie rozpychające zabezpieczają przed destabilizacją przy nagłym skoku różnicy ciśnień między środowiskiem zewnętrznym i wewnętrznym.

Sprzęt do pomiaru

Głównym elementem urządzenia „Blower Door” jest wentylator osadzany w aluminiowej, regulowanej ramie z plandeką, który umieszcza się w miejscu okna lub drzwi zewnętrznych (jak na zdj. 1). W trakcie badania pomiędzy wnętrzem a środowiskiem zewnętrznym wytwarzana jest różnica ciśnienia przez wentylator wyposażony w zestaw czujników, które umożliwiają wyznaczenie ilości powietrza przepływającego przez budynek w jednostce czasu. Wyniki pomiaru poddawane są później dalszej obróbce w specjalnym programie, gdzie odczytywana jest wartość współczynnika krotności wymiany powietrza n₅₀.

Jak przygotować budynek?

Przygotowanie budynku polega na zaślepieniu wszystkich otworów technologicznych łączących budynek ze środowiskiem zewnętrznym, mający wpływ na wymianę powietrza między tymi środowiskami. Mówimy tutaj o otworach wentylacyjnych, kominach spalinowych, przebić wodno-kanalizacyjnych itd

Wszystkie drzwi zewnętrzne oraz okna powinny być zamknięte. Wszystkie drzwi wewnętrzne powinny być otwarte. Czas przygotowania obiektu do badania zależy od jego kubatury, skomplikowania instalacji i skomplikowania bryły budynku.

Gdzie występują nieszczelności?

Wykonując badanie szczelności budynku metodą „blower door” możemy natrafić na nieszczelności w następujących miejscach:

• na połączeniach ram okiennych/drzwiowych z ościeżami,
• przy wyłazach na strych/dach oraz ich połączeniach z przegrodą,
• na połączeniach różnych rodzajów przegród zewnętrznych np. podłoga/ściana, dach/ściana,
• w przegrodach wewnętrznych oddzielających część ogrzewaną szczelną od części nieogrzewanej,
• przy przejściach instalacji przez przegrody zewnętrzne,</li><li>przy podejściach instalacji,
• dookoła drzwiczek kominków, przy przewodach powietrznych i spalinowych.

Warto wspomnieć, że sposób prowadzenia przewodów instalacyjnych często uniemożliwia wykonanie warstw szczelnych lub prowadzi do ich świadomego pominięcia. Przykładem są zabudowy podtynkowe przykryte później płytami gipsowo-kartonowymi. Pod płytami często nie tynkuje się ścian lub nie stosuje folii paroszczelnych. Infiltrujące powietrze przedostaje się wtedy do pomieszczeń w okolicach armatury lub urządzeń.

Dodatkowym przykładem nieszczelności są przejścia kanałów z czerpni oraz wyrzutni przez ściany zewnętrzne. Duże grubości otulin utrudniają prawidłowe uszczelnienie tych detali. Newralgicznymi miejscami są również przejścia kanałów przez przegrody oddzielające pomieszczenia ogrzewane od nieogrzewanych.

Zdjęcie główne: https://pl.fotolia.com/

Zdjęcie 1: https://pl.fotolia.com/

Zdjęcie 2: zbiory autora

Zdjęcie 2: https://pl.fotolia.com/