Rosnące ceny energii elektrycznej, paliw stałych i gazu ziemnego powodują, że coraz więcej inwestorów decyduje się na wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Oprócz paneli fotowoltaicznych, dużym zainteresowaniem cieszą się powietrzne pompy ciepła. Dynamiczny rozwój tego sektora może być szczególnie uciążliwy na terenach o gęstej zabudowie, ponieważ hałas pracującego wentylatora może się rozchodzić na dużą odległość. Dlatego w poniższym wpisie podpowiadam, jak zmniejszyć oddziaływanie akustyczne pracującej pompy oraz jak na drodze sądowej wymusić na sąsiedzie wytłumienie agregatu pompy ciepła?
Hałas z pompy ciepła a przepisy prawne
Hałas emitowany przez pompę ciepła nie może przekraczać ustawowych wartości. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [1] mówi bardzo wyraźnie o maksymalnych poziomach hałasu na granicy posesji w podziale na różne obszary. Dodatkowo, rozporządzenie wyróżnia w obszarze zabudowy jednorodzinnej podział na okres dzienny i nocny. Na granicy posesji, w zabudowie jednorodzinnej maksymalny poziom hałasu w ciągu dnia nie może być wyższy niż 50 dB(A), natomiast w nocy nie wyższy niż 40 dB(A).
Tymczasem jednostka zewnętrzna pompy ciepła zgodnie z kartami katalogowymi generuje hałas na poziomie 45-70 dB(A). Są to progi zdecydowanie wyższe od dozwolonego, dlatego zaleca się ich montowanie w dalszej odległości od granicy działki.
Jest to ciężkie do osiągnięcia szczególnie w dużych miastach, gdzie działki są małe, a domy stoją bardzo blisko siebie. Szczególnie trudną sytuację mają mieszkańcy domów w zabudowie bliźniaczej jak również szeregowej.
„Na granicy posesji, w zabudowie jednorodzinnej maksymalny poziom hałasu w ciągu dnia nie może być wyższy niż 50 dB(A), natomiast w nocy nie wyższy niż 40 dB(A)”.
Poziom ciśnienia akustycznego pompy ciepła
Od 26 września 2015 roku każda pompa ciepła dostarczana jest wraz z etykietą energetyczną, na której można znaleźć podstawowe wartości, przykładowo:
- Klasę efektywności urządzenia (np. A+)
- Nazwę i model urządzenia
- Znamionową moc cieplną
- Poziom mocy akustycznej
To ostatnie, czyli moc akustyczna jednostki zewnętrznej pompy ciepła dotyczy hałasu, jaki emituje pompa ciepła w miejscu w miejscu montażu we wszystkich kierunkach. Nie da się jej zmierzyć ot tak, tą moc się oblicza na podstawie metodyki i serii różnych pomiarów. Ten parametr może być podstawą do porównywania urządzeń pod względem generowanego przez nie hałasu.
Natomiast to co rzeczywiście słyszymy i co jesteśmy w stanie pomierzyć, to poziom ciśnienia akustycznego. W zależności od tego jak daleko jesteśmy od naszej pompy ciepła i co jest w pobliżu (otwarta przestrzeń lub zabudowania), jednostkę zewnętrzną słyszymy bardziej lub mniej.
Moc akustyczna ze wzrostem odległości od źródła dźwięku rozkłada się na coraz większą powierzchnię. W związku z tym w sposób ciągły maleje poziom ciśnienia akustycznego.
Poniżej dane mocy akustycznej agregatu pompy ciepła Mitsubishi Zubadan z etykiety energetycznej.
Rys. 1. Etykieta energetyczna pompy ciepła (źródło: www.mitsubishi-les.com)
Wartość 62 dB dla jednostki zewnętrznej, przekracza normowe wskaźniki hałasu w porze dziennej i nocnej. Poniżej prezentuję przykład tego, o czym pisałem wcześniej. Mocy akustycznej z etykiety nie należy odbierać jak ciśnienia akustycznego.
Rys. 2. Wykresy poziomów ciśnienia akustycznego pomp ciepła (źródło: www.mitsubishi-les.com)
Zgodnie z powyższymi danymi – dla pompy ciepła mocy 14 kW (PUD-SHWM140 poziom ciśnienia akustycznego w swobodnej przestrzeni 8,0 m spada poniżej 30 dB(A). Swobodnej, czyli zamontowanej w sposób nie zakłócający strumienia powietrza z żadnej strony, gdyż to powoduje zwiększenie hałasu podczas eksploatacji pompy oraz pogarsza jej efektywność.
Dlatego, zachowanie odpowiednich odległości od granicy działki jest tak ważne również ze względu na sąsiadów, którym hałas urządzenia po prostu nie może przeszkadzać. Unikniemy w ten sposób nieprzyjemnych zatargów, które mogą skończyć się nawet w sądzie.
Obniżenie hałasu pracy pompy ciepła – sposoby
istnieje kilka sposobów, dzięki którym można zminimalizować hałas pracy pompy ciepła:
- ustawianie pompy ciepła, wylotem powietrza skierowanym w sposób najmniej uciążliwy dla otocznia np. od strony ulicy, gdyż w sąsiednich budynkach pomieszczenia wymagające ochrony przed hałasem rzadko są zwrócone w kierunku ulicy.
- swobodne rozproszenie ciśnienia akustycznego, czyli montaż jednostki zewnętrznej na otwartej przestrzeni (lub przy jednej ścianie) – 2 lub 3 ściany w pobliżu będę odbijać dźwięki i potęgować hałas;
- wytłumienie akustyczne dedykowanymi ekranami lub pobliskimi (ale nie zbyt bliskimi) gęstymi krzewami.
- stabilne podłoże, czyli unikanie ustawiania pompy ciepła na powierzchni odbijającej hałas, urządzenie powinno się montować na wysokości co najmniej 40 cm nad powierzchnią gruntu, żeby nie ograniczać przepływu powietrza w zimie, np. przez zbierający się śnieg przy silniejszych opadach.
Hałas z pompy ciepła a droga sądowa
Jeśli przeszkadza nam hałas pracującej pompy ciepła, zlokalizowanej u sąsiada (np. gdy jest ona zlokalizowana na granicy działki), lub gdy została zamontowana sposób, utrudniający prawidłowe rozprowadzenie ciśnienia akustycznego (np. poprzez liczne zabudowania i przeszkody terenowe), możemy skorzystać z instytucji naruszenia prawa własności ze względu na wydzielające się od sąsiada immisje.
„Immisja opisuje oddziaływanie dźwięku w danym punkcie przestrzeni. Lokalnym fizykalnym oddziaływaniem hałasu w tym punkcie jest istniejące ciśnienie dźwięku. Immisja dźwięku zależy od jego emisji oraz warunków rozchodzenia się”.
Jeśli nie uda się nam porozumieć polubownie z sąsiadem, możemy wstąpić na drogę sądową, zgodnie z treścią art. 144 Kodeksu cywilnego (K.c.):
„Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych”.
Warunkiem wszczęcia takiego postępowania, powinno być zebranie dowodów w postaci pomiarów hałasu, które powinna wykonać firma specjalizującą się w obszarze akustyki środowiska.
To co możemy wywalczyć to zakazanie dokonywania immisji, natomiast Sąd nie określa w jaki sposób to ma nastąpić. Sąsiad który się ich dopuszcza może, ale nie musi zrealizować bariery akustycznej – nie ma możliwości wymuszenia na nim konkretnych rozwiązań. W jego kwestii pozostaje wybór, w jaki sposób hałas zostanie ograniczony (np. poprzez stosowanie bariery rozpraszającej falę akustyczną, zabudowę tłumiącą lub ustawienie jednostki w taki sposób – by zmienić kierunek rozchodzenia się dźwięku.
Powołania:
[1] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 112).
[2] https://ec.europa.eu/info/energy-climate-change-environment/standards-tools-and-labels/products-labelling-rules-and-requirements/energy-label-and-ecodesign/rules-and-requirements_pl
Zdjęcie główne:
zakupione na licencji stock.adobe.com/pl