Wentylacja mechaniczna z PE. Projekt, materiały i wytyczne

Nieodłącznym elementem budownictwa energooszczędnego jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Dzięki niej możemy w pełni wykorzystać zalety mechanicznej wymiany powietrza oraz dodatkowo oszczędzać energię cieplną. Wentylację mechaniczną możemy wykonać ze sztywnych rur okrągłych typu spiro lub elastycznych z polietylenu (PE). Te drugie z uwagi na na elastyczność, niską wagę i łatwość montażu cieszą się rosnącą popularnością. Dlatego w poniższym wpisie zebrałem wszystkie najważniejsze aspekty związane działaniem, projektowaniem i wykonywaniem takiej wentylacji – zapraszam!

W każdym domu musi funkcjonować prawidłowa wentylacja. Jest ona odpowiedzialna za usuwanie z brudnych pomieszczeń zużytego powietrza, wilgoci, zanieczyszczeń i przykrych zapachów. W budownictwie mieszkaniowym najwięcej szkód może wyrządzić wilgoć. Pojawia się ona w łazience, kuchni, pralni itd.. Jej nadmiar w dłuższym okresie może być przyczyną pogorszenia mikroklimatu pomieszczeń. Zawilgocone pomieszczenia są okazją dla rozwoju pleśni, roztoczy i grzybów. Wilgoć osadza się na oknach, zbiera się w najtrudniej dostępnych miejscach, niszczy tynk, ściany i meble.

Przebywanie w pomieszczeniach o niekorzystnym mikroklimacie ma bezpośredni wpływ na to, jak się czujemy. Może być przyczyną złego samopoczucia, bólu głowy a w dłuższym okresie pogorszenia naszego zdrowia. Sposobem na pozbycie się wilgoci jest prawidłowa wentylacja pomieszczeń – usuwanie powietrza zużytego i kompensacja powietrzem zewnętrznym. W okresie letnim odbywa się to poprzez cykliczne wietrzenie pomieszczeń (tworzenie przeciągu). W okresie grzewczym taka wentylacja powoduje bardzo duże straty energii cieplnej, wietrzenie z pewnością pogarsza komfort przebywania w pomieszczeniu.

Jeśli dążymy do uzyskania do niskich kosztów utrzymania domu oraz utrzymania wysokiego komfortu cieplnego pomieszczeń – na etapie projektowania domu warto pomyśleć o wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

Wentylacja mechaniczna – wprowadzenie

Instalacja wentylacji mechanicznej to układ przewodów nawiewających i wywiewających powietrze z pomieszczeń. Sercem takiej instalacji jest centrala wentylacyjna, w której odbywa się filtracja powietrza oraz odzysk ciepła z powietrza wywiewanego.

Wentylacja mechaniczna pozwala wyciągnąć zużyte powietrze z pomieszczeń klasyfikowanych jako brudne (tj. łazienka, kuchnia, pralnia) i doprowadzić świeże powietrze do pomieszczeń przebywania ludzi. Dzięki wentylacji mechanicznej wymiana powietrza odbywa się bez naszej ingerencji. Oddychamy świeżym, filtrowanym, powietrzem a przy tym oszczędzamy na ogrzewaniu. Jest to możliwe, dzięki zastosowaniu odzysku ciepła, tzn. rekuperatora.

W konwencjonalnym budownictwie straty ciepła występują na drodze przenikania ciepła oraz na drodze wentylacji grawitacyjnej (wietrzenie) i wymuszonej (wywiew z łazienek, kuchni). Dzięki zastosowaniu wentylacji mechanicznej straty ciepła na drodze wentylacji są ograniczone do minimum. W centrali wentylacyjnej znajduje się rekuperator, który odzyskuje energię cieplną z powietrza wywiewanego i ogrzewa świeże, filtrowane powietrze z zewnątrz.

Wentylacja mechaniczna z budownictwie jednorodzinnym możemy wykonać z rur tzw. spiro z blachy stalowej ocynkowanej lub z rur elastycznych typu PE (polietylenu). Te drugie z uwagi na łatwość i szybkość oraz możliwość estetycznego zakamuflowania przewodów (np. w wylewce betonowej) cieszą się dużą popularnością.

Decydując się na wykonanie takiej wentylacji, warto zacząć od wykonania projektu, np. na etapie sporządzania projektu budowlanego. Wtedy projektant instalacji zyskuje możliwość uniknięcia kolizji z elementami konstrukcyjnymi budynku mp. poprzez wykonanie sztachu oraz ma możliwość skonsultowania warstw podłogowych na stropie (montaż rur w wylewce betonowej) bądź wysokości sufitu podwieszanego z architektem (montaż rur pod stropem).

Projekt wentylacji mechanicznej można wykonać na etapie stanu surowego budynku – z pewnością będzie się to wiązało z konsultacjami z inwestorem i architektem z zakresie prowadzenia przewodów, umiejscowienia czerpni i wyrzutni czy zlokalizowania centrali wentylacyjnej.

Projekt wentylacji wentylacyjnej

Warunkiem prawidłowej pracy instalacji wentylacji mechanicznej jest projekt wentylacji mechanicznej. Bazując na rzutach, kubaturze pomieszczeń możemy w prawidłowy sposób określić bilans powietrza wentylacyjnego, lokalizację punktów nawiewnych i wywiewnych oraz przygotować rzeczywiste zestawienie materiałowe – które będzie podlegać późniejszej wycenie. Bazując na projekcie możemy prawidłowo wyregulować instalację, to z kolei gwarantuje cichą pracę i wysoki odzysk ciepła. Projekt jest również pomocny w trakcie ew. prac serwisowych.

Projekt wentylacji mechanicznej składa się z części opisowej i rysunkowej. Część opisowa powinna zawierać:

• założenia projektowe,
• opis rozwiązania projektowego,
• dobór elementów systemu,
• bilans powietrza wentylacyjnego,
• Opis elementów dodatkowych (np. chłodnica freonowa, nagrzewnica wtórna, itd.).

W części rysunkowej powinna się znaleźć:

• lokalizacja punktów nawiewnych i wywiewnych,
• trasę i średnice przewodów rozprowadzających powietrze,
• lokalizacja centrali wentylacji,
• umiejscowienie czerpni i wyrzutni.

Materiały instalacyjne

Zaletą systemu wentylacji mechanicznej jest możliwość zastosowania odzysku ciepła, co pozwala zmniejszyć koszty ogrzewania i zdecydowanie poprawić jakość powietrza i komfort życia. w skład systemu wentylacji mechanicznej z PE wchodzą poniższe elementy:

Elastyczne rury

Jednym z głównych elementów składowych systemu wentylacji mechanicznej są rury wentylacyjne z PE. Oferowane są w czterech rozmiarach – o średnicach zewnętrznych Ø50 mm, Ø75 mm, Ø 90 mm i Ø110 mm. Składają się z dwóch warstw, wewnętrznej, gładkiej, która pozwala na swobodny przepływ powietrza między skrzynkami rozdzielczymi a rozprężnymi oraz ułatwia czyszczenie kanałów. Wewnętrzną powłokę pokrywa warstwa antystatyczna z dodatkami bakterio i grzybobójczymi, dzięki którym instalacja pozostaje higieniczna. Warstwa zewnętrzna zabezpiecza rurę przed uszkodzeniem, jej budowa nadaje elastyczność i pozwala na bardziej uniwersalne rozprowadzenie instalacji w budynku. Zamknięte pustki powietrzne między warstwami dodatkowo wyciszają i zapewniają dodatkową izolację termiczną instalacji.

Skrzynki rozdzielcze

Punktem wyjścia całego systemu wentylacji mechanicznej są skrzynki rozdzielcze. To od nich instalacja rozchodzi się po całym budynku za pomocą elastycznych przewodów wentylacyjnych. W instalacji znajdują się dwie takie skrzynki. Nawiewna, do której trafia czyste powietrze i dalej jest rozprowadzane do pomieszczeń, oraz wyciągowa – przez którą zużyte powietrze z pomieszczeń trafia do rekuperatora. Wykonane są ze stali nierdzewnej zgodnie z zapotrzebowaniem instalacji. Skrzynki rozdzielcze produkowane są pod indywidualne zamówienie – mogą mieć dowolne wymiary i rozkład króćców przyłączeniowych.

Skrzynki rozprężne

Do połączenia elastycznych przewodów wentylacyjnych z PE- z anemostatami służą skrzynki rozprężne. W ofercie producentów znajdziemy skrzynki rozprężne wykonane ze stali nierdzewnej oraz skrzynki wykonane z poliwęglanu. Występują one w różnych wariantach przyłączeniowych – wszystkie posiadają mufy do podłączenia kanałów wentylacyjnych z dodatkiem bakteriobójczym i montażem na tzw. klik. Dla wykonawcy instalacji zapewnia to szybkie i proste zamontowanie skrzynek rozprężnych do instalacji. Skrzynki umożliwiają montaż systemu wentylacji mechanicznej zarówno pod sufitem, jak i bezpośrednio na stropie.

Filtry i anemostaty

Ważnym elementem systemu wentylacji są także łatwe do czyszczenia filtry cząstek stałych montowane do anemostatów, które zapobiegają przedostawaniu się zanieczyszczeń do instalacji i rekuperatora, co mogłoby negatywnie wpłynąć na wydajność urządzenia.  Anemostaty to elementy nawiewne i wywiewne montowane na suficie. Są zakończeniem systemu dystrybucji powietrza w instalacjach wentylacji mechanicznej. Umożliwiają prawidłowe rozprowadzenie powietrza w pomieszczeniach.

Wytyczne

Projektując wentylacje mechaniczną należy pamiętać o bilansowaniu powietrzna nawiewanego i nawiewanego.

Centralę wentylacyjną należy dobierać uwzględniając nominalny wydatek powietrza w instalacji [m³/h] oraz wymagany spręż [Pa]. Pominięcie drugiego parametru może być przyczyną nieutrzymana założonych wydatków powietrza w anemostatach.

Centrali wentylacyjnej nie powinniśmy dobierać na szczytowe parametry pracy instalacji – najlepiej w okolicach 50 proc. obciążenia centrali. Gwarantuje to możliwie niskie zużycie energii elektrycznej przez wentylatory, dłuższą żywotność centrali oraz zyskujemy możliwość zwiększenia wydatku na czas przebywania dużej liczny osób w domu.

Punkty nawiewne i wywiewne powinniśmy lokalizować w taki sposób, aby zapewnić swobodny przepływ powietrza nawiewnego do punktów wywiewnych w pomieszczeniach przeciwległych.

Przewody wentylacyjne z PE powinny zostać ukryte w warstwie izolacji stropu np. w styropianie, który powinien mieć minimum taką samą grubość co średnica rury.

Ogrzewanie podłogowe można zamontować bezpośrednio nad przewodami wentylacji mechanicznej z PE – obie instalacje nie kolidują ze sobą.

Zdjęcie główne: www.stock.adobe.com/pl/

Zdjęcia we wpisie: www.stock.adobe.com/pl/

Rysunek projektu wentylacji mechanicznej: zbiory autora